بر اساس بند 12 از استاندارد ملی 8987-3 آزمون غیرمخرب نشان مى دهد که آیا اجزاء بسیار مهم مکانیکى یا سازه اى تشکیل دهنده قسمت هایى از یک وسیله یا سوارى عارى از عیب و نقص هستند یا خیر. همچنین ممکن است که یک بازرس، آزمون غیرمخرب را به عنوان آزمونى اضافه بر هرگونه بازرسى عنوان نماید. آزمون غیرمخرب در صورت لزوم مى تواند قسمتى از کنترل کیفیت تعمیرات انجام شده در هر زمانى را تشکیل دهد.
ممکن است از آزمونهاى غیرمخرب در تشخیص موارد زیر کمک گرفته شود.
الف) سالم بودن جوش ها و فلز پایه جوش در قطعات جوشکارى شده.
ب) ضخامت ورق ها و صفحات آهنى و غیرآهنى در معرض خوردگى به خصوص در حالتى که ارزیابى چشمى یا به وسیله ابزارهاى اندازه گیرى رایج ممکن نباشد.
پ) ضخامت جداره اجزاى مکانیکى یا سازه اى توخالى در معرض ساییدگى یا خوردگى.
ت) سالم بودن محورهاى توپر و توخالى و پین ها به خصوص آنهایى که در معرض بارهاى خستگى بوده و در طراحى آنها ویژگى هایى وجود دارد که باعث افزایش تنش مى گردد.
آزمون غیرمخرب باید در برگیرنده تمامى فرآیندهاى موجود در زمان بازرسى باشد و مى تواند احتمال وجود نقص در جزء سازه اى یا قطعه مکانیکى را بدون نیاز به وارد آوردن آسیب تعیین کند. تکنیک هایى که در زمان تدوین استاندارد متداول و قابل استفاده اند به صورت زیر مى باشد (این تکنیک ها محدود به موارد زیر نمى شوند):
ت) آزمون جریان گردابى (ET) (ET:Eddy Current Testing تا زمان تدوین استاندارد ملی به استاندارد AS 4544/1 مراجعه گردد.)
چ) تکنیک هاى تخصصى مانند آزمون غیرمخرب کابلها
تمام تکنیکها باید مطابق با مراحل مشخص شده در استاندارد ملى مناسب یا مطابق بهترین عملکردى که توسط گروه بازرسى معتبر قانونى مشخص شده، انجام شوند.
یادآورى در صورت امکان، بازرسى از طریق آزمون غیرمخرب باید قبل از هرگونه دوباره رنگ کارى یا شروع کار مجدد وسیله یا سوارى تفریحى انجام شود.
آزمون غیرمخرب فقط باید توسط فرد صلاحیت دارى که در زمینه کاربرد روش هاى مورداستفاده آموزش دیده است انجام شود. جایى که انجام آزمون غیرمخرب توسط طراح یا سازنده وسیله یا سوارى تفریحى مشخص شده یا براساس این استاندارد به کاربرده شود، آزمون باید به وسیله فرد صلاحیت دارى انجام شود که صلاحیت و گواهینامه مناسب این تکنیک را داشته باشد.
در مواردىکه کتابچه راهنما هیچگونه الزاماتى را براى آزمون غیرمخرب حین بهره بردارى مشخص نکرده است و الزامات دیگرى نیز توسط فرد صلاحیت دارى ارایه یا درخواست نشده، بازرسى مناسب تعیین شده در [پیوست پ] از استاندارد ملی 8987-3 باید بکار برده شود.
یادآوری: در [پیوست ت] از استاندارد ملی 8987-3 اطلاعات مربوط به اصول مورداستفاده در تعیین نحوه بازرسى آزمون غیرمخرب از جدول (پ 1) از استاندارد ملی 8987-3 آورده شده و یک مثال که چگونگى تعیین مسیر بار و قطعات بسیار مهم سوارى تفریحى را تشرىح مى کند، ارائه شده است.
معیارهاى پذیرش براى آزمون غیرمخرب در حین بهره بردارى باید به طور واضح و به شکل مکتوب یا در کتابچه راهنماى وسیله یا سوارى تفریحى یا در دستورالعمل های صادر شده از جانب یک شخص صلاحیت دار، ثبت گردد و قبل از شروع آزمون در اختیار کاردان فنى قرار داده شود. در مواردی که هیچ معیار پذیرشى مشخص نشده است، موارد زیر باید گزارش شوند:
الف) شواهد ایجاد ترک.
ب) کاهش ضخامت (ناشی از سایش یا خوردگی) به شکلی که بر ایمنی اثر سوء داشته باشد.
در مورد تشخیص علامت سطحی ترک یا کاهش ضخامت، بررسی های مناسب بیشتر باید به وسیله شخص صلاحیت داری انجام شود تا مشخص گردد که آیا این نشانه ها واقعاً نقص هستند یا خیر.
یادآوری معمولا انتظار نمی رود که آزمون غیرمخرب حین بهره برداری، برای ارزیابی این که آیا یک قسمت سازه ای از قطعه مکانیکی از استاندارد ساخت و تولید پیروی مى کند یا نه، مورد استفاده قرار گیرد. مگر این که آن قسمت یا قطعه جدید باشد و این بدین معنی است که انتظار نمى رود که آزمون غیرمخرب حین بهره برداری به عنوان یک معیار پذىرش به کار رود. جداول انواع محدوده های قابل پذیرش عیوب توسط استاندارد ملی (تا زمان تدوین استاندارد ملی ایران به استاندارد AS/NZS 1554 رجوع شود.) ... مشخص شده است. به کار بردن چنین معیاری، در حالت کلی، باعث می شود قطعات موجود بدون دلیل مناسبی برگشت داده شوند.
هر آزمون غیرمخربی که براساس مشخصات بیان شده توسط طراح یا سازنده یا براساس این استاندارد انجام شده، باید به صورت کتبی گزارش شود. گزارش ها یا باید در فرمى ثبت شوند که معمولاً توسط مرجع قانونی بازرسی به کار مى رود و توسط سازمان معتبر مربوط تایید شده است یا باید به صورتی باشد که تمام داده های فهرست شده در [پیوست ث] از استاندارد ملی 8987-3 را در برگیرند. گزارش ها باید توسط کاردان فنى اى که آزمون غیرمخرب را انجام داده امضا و تاریخ گذاری شود و بعد از اتمام آزمون یا آزمونها بلافاصله تحویل شود. در مواقع لزوم، رونوشت گزارشات مى تواند در دسترس مالک یا بهره بردار قرار گیرد.
گزارشات آزمون غیرمخرب ممکن است با استثنائاتی ارائه شود بدین معنی که در مواردی که در یک گروه از بازرسی های همانند از قطعات مشابه مانند بازوهای شعاعی یکسان، هیچ گونه نقصی دیده نشده، کافی است به این نکته اشاره شده و حداقل یکی از قسمت هایی که آزمون غیرمخرب بر آن انجام شده مشخص شود.
در مواردی که یکی از قسمت ها نقصى را نشان مى دهد، گزارش باید قسمت مربوطه و محل نقص را مشخص کند. گزارشات باید به صورت واضح محل هر عیبی را با استفاده از توضیحات دقیق، تصویر یا هر دو مشخص کند. در مواردی که محدودیت های یک آزمون غیرمخرب باعث عدم قطعیت نتیجه می شود، این مسئله باید در گزارش ذکر شود.
نتایج هر آزمون غیرمخرب باید توسط شخص صلاحیت دارى به منظور ارزیابی نتایج آزمون، تفسیر شود و مجموعه فعالیت های لازم برای حفظ ایمنی وسیله یا سواری تفریحی باید به شکل گزارش مکتوب پیشنهاد شود.
قواعد آزمون های غیرمخرب تجهیزات تفریحی
آزمون غیرمخرب قطعات بسیار مهم تجهیزات تفریحی
گزارش های آزمون های غیرمخرب تجهیزات تفریحی
معیارهای پذیرش آزمون های غیرمخرب تجهیزات تفریحی بر اساس استاندارد AS1554